Für Elise plagiaat door Drs. van Outweven Bach: een van de drie beroemdste componisten uit de geschiedenis van de klassieke muziek. De schepper van Das Wohltemperierte Klavier, de Matthäus Passion, de Brandenburger concerten en heel veel geestelijke muziek. En dan is er Beethoven: bekend door de Sonate Pathétique, de Mondscheinsonate, de Vijfde Symfonie en de onvergetelijke Negende met zijn Ode an die Freude. En niet in de laatste plaats door Für Elise. Een man met zoveel talent en oorspronkelijk genie dat men van hem geen plagiaat zou verwachten. Toch blijkt dat laatstgenoemde werkje veel overeenkomsten met een pas ontdekte compositie van Bach te hebben.

Bij mijn onderzoekingen voor een publicatie in het Tijdschrift van de Koninklijke Vereniging voor Nederlandse Muziekgeschiedenis (TVNM) over Wilhelm Friedemann Bach, de oudste zoon van Johann Sebastian, stuitte ik in het J.S. Bach Institut te Göttingen op een compositie van Bach die verdacht veel overeenkomsten vertoont met Für Elise. De stijl is die van Bach, maar de melodie lijkt ongetwijfeld op het bekende pianowerk van Beethoven. Lezers kunnen dat verifiëren door de muziek af te spelen.

midi-bestand mp3-bestand

Ik kreeg echter van het instituut geen toestemming om de compositie van Bach te fotograferen. Vanwaar die geheimzinnigheid? Ik denk dat het klassieke muziek establishment en met name de machtige Beethoven Verein de door mij opgespoorde compositie van Bach stelselmatig verborgen houdt. Door de ontdekking van het Bach manuscript, dat merkwaardig genoeg de titel Für Philipp und Dirk draagt, zou het imago van Beethoven zware schade kunnen oplopen. Ook pogingen om een artikel over deze compositie te publiceren stuitten op een muur van stilzwijgen. Gelukkig had mijn echtgenote, die niet ver weg in de botanische tuin van het biologisch instituut van de universiteit van Göttingen de vele bijzondere planten aan het bekijken was, een mobieltje met fotofunctie. Toen ze mij door het raam het toestel doorgegeven had, kon ik snel een foto van het vergeelde muziekblad maken.

We weten niet zeker wie Philipp en Dirk zijn geweest. Aangezien het om een vrij late compositie lijkt te gaan, vermoed ik dat het om aanzienlijke figuren uit Leipzig gaat, die Bach een plezier wilde doen. Philipp is wellicht Carl Philipp Emanuel Bach, zijn tweede zoon (1714 -1788), die ook componist en musicus was. Dirk daarentegen is een typisch Nederlandse voornaam. Omdat er twee namen boven de compositie staan, ga ik ervan uit dat het stuk een quatre main is, en dan kan het musiceerniveau van beide heren niet al te hoog geweest zijn. Een nader bewijs van de echtheid van de compositie vinden we in de toepassing van de getalsymboliek van Bach. Het is bekend dat Bach zijn muziek opbouwde volgens mathematische patronen, wat ertoe leidde dat er allerlei getallen in zijn werk te vinden zijn. Het getal 14 komt het meest voor, waarschijnlijk doordat de naam Bach daarmee bedoeld wordt. Als men namelijk de A voor 1 rekent en de B voor 2, dan is het woord BACH gelijk aan 2 + 1 + 3 + 8 = 14. Dat is natuurlijk weer het dubbele van het heilige getal 7. In talloze composities is dit gevonden. Welnu: het pas ontdekte stuk bestaat in totaal welgeteld uit 1400 noten. Het moet wel van Bach zijn. De kans op een som van precies 1400 is naar schatting ongeveer 1 op 10.000. En kan het toeval zijn dat de woorden "Philipp und Dirk"samen uit precies 14 letters bestaan? Overtuigender bewijs dat Bach 'Für Elise' heeft gecomponeerd, is nauwelijks te bedenken. Hamvraag is en blijft natuurlijk of Beethoven het werkje Philipp und Dirk gekend heeft. Verder onderzoek zal dat mogelijk duidelijk maken.

---einde(12-05-2011)---